Uitdagingen in de
capaciteitsplanning bij de brandweer

De Nederlandse brandweer kent grote uitdagingen in capaciteitsplanning. De organisatie heeft vestigingen en posten door het hele land heen, die allemaal op eigen wijze omgaan met roostering en planning. Daarnaast wordt de brandweer ook gekenmerkt als grootste vrijwilligerstak in het Nederlandse beroepenveld. Hoe prachtig dit ook is, er zijn momenteel belangrijke uitdagingen in de rol van de vrijwilliger in vergelijking tot de beroepsmatige brandweerman of -vrouw; uitdagingen die ook een weerslag hebben op de capaciteitsplanning. WFM-professional bij Vlirdens en vrijwilliger bij de brandweer, Marcel van der Kroef, vertelt over deze uitdagingen en de rol van capaciteitsmanagement. 

Capaciteitsuitdagingen bij de brandweer

De uitdagingen per brandweerpost verschillen. Zo kampen kleine brandweerposten met andere uitdagingen dan grote. Een belangrijke capaciteitsuitdaging bij kleinere brandweerposten is de roosterfactor, weet Marcel ook uit zijn recente ervaring bij brandweerpost Brabant-Noord. “In Brabant-Noord moeten er altijd 10 ‘stoelen’ gevuld zijn voor 24-uursdiensten, en de ploeg kent in totaal maar 11 krachten. De gevoeligheid in het rooster is enorm als er één iemand uitvalt”, zo deelt Marcel. “Bij uitval is er direct krapte in de uitvoeringsploeg, en die kan het werk dan niet vanzelfsprekend aan.”  

De hulp van Vlirdens is ingeschakeld om de huidige roosterfactor te onderzoeken, omdat deze niet meer voldoet met alle veranderingen die de post momenteel meemaakt. “Met een deskundig en sterk onderbouwd advies kan de clustercommandant van Brabant-Noord keuzes maken in de formatie, capaciteitsmanagement inrichten en de planning te verbeteren”. 

Het belang van communicatie

Wat de situatie nog uitdagender maakt is dat er meerdere brandweerposten zijn met nagenoeg dezelfde problemen, maar die onderling niet bewust zijn van elkaars problematiek. “De posten in Leeuwarden en ’s Hertogenbosch kampen mogelijk met vergelijkbare uitdagingen en zouden dus met goede onderlinge communicatie kennis kunnen uitwisselen om elkaar op capaciteitsmanagement, maar ook andere onderwerpen te kunnen adviseren.”  

Dat is wat Marcel betreft ook waar veel te halen is voor de brandweer. “Communicatie en verbinding zijn essentieel voor een optimale inrichting van formatie, capaciteitsmanagement en de planning. Capaciteitsmanagement is een onderwerp dat vaak onderbelicht blijft en ‘erbij gedaan wordt’. Terwijl een optimale inrichting van capaciteitsmanagement enorm kan bijdragen aan de efficiëntie bij de brandweer, zowel bij kleine als grote posten.” 

Taakdifferentiatie en andere uitdagingen rond wet- en regelgeving

Een belangrijke uitdaging voor de brandweer als geheel is daarnaast de taakdifferentiatie tussen vrijwilligers en beroepsmatige brandweermannen en -vrouwen. Momenteel worden vrijwilligers en beroepsmatige brandweerlieden hetzelfde opgeleid en verrichten zij dezelfde werkzaamheden, maar worden zij ongelijk betaald. Om die reden overweegt de overheid de rol van de vrijwilliger te veranderen om die ongelijke betaling te verantwoorden. Daarnaast mogen beroepsmatige brandweerlieden maximaal twintig jaar aan het front staan, waar dat voor vrijwilligers geen maximumperiode kent. Deze taakdifferentiatie moet vanuit Europese wet- en regelgeving uitgevoerd worden. “Die verschillen beïnvloeden ook capaciteitsmanagement en met name forecasting. Als de rol van de vrijwilliger verandert, heeft dat direct consequenties voor capaciteitsmanagement.” Maar ook andere (toekomstige) veranderingen in de wet- en regelgeving die te maken hebben met ouderschapsverlof, geboorteverlof, stages, opleidingen en de tweede loopbaan zorgen voor uitdagingen in capaciteitsmanagement bij de brandweer.  

Verbinding bij capaciteitsuitdagingen

Om tot strategieën te komen om deze en andere capaciteitsuitdagingen het hoofd te bieden is Vlirdens, druk bezig om voor planners bij de brandweer de onderlinge verbinding en kennisuitwisseling over capaciteitsmanagement, planning en personele inzet aan te moedigen. “We hebben het o.a. over de uitdagingen van kleine posten versus grote posten, maar ook regio’s met één beroepspost versus regio’s met meerdere beroepsposten. We willen de discussie voeren over de verschillende rollen binnen de brandweer, de 20-jarige contracten en taakdifferentiatie tussen vrijwilligers en beroepsmatige brandweermannen en -vrouwen. Onderwerpen die iedereen bij de brandweer raken.”  

Clustercommandant Erik van der Linden van brandweerpost Brabant-Noord, voegt toe: “De brandweer is een erg dynamische wereld waarin het uitdagend is om te blijven inspelen op ontwikkelingen in ons werkveld. Veranderingen zoals onder andere binnen de CAO, taakdifferentiatie en de uitwerking van de tweede loopbaan vergen flexibiliteit van de medewerkers en scherpte bij de organisatie om te kunnen anticiperen op die veranderingen. Ik ervaar die uitdaging vooral in de regio’s die maar één beroepspost hebben ten opzichte van regio’s met meerdere beroepsposten en dus een groter totaal beroepspotentieel.

Brandweerman en WFM-professional Marcel 

Marcel kent als geen ander de binnenkant van de Nederlandse brandweer. 16 jaar lang was Marcel planner bij de brandweer voordat hij in oktober 2021 bij Vlirdens aan de slag ging als WFM-professional. Tot de dag van vandaag is Marcel nog steeds bij de brandweer actief als vrijwilliger. Niet lang na zijn komst bij Vlirdens werd hij in zijn nieuwe rol wederom gekoppeld aan de brandweer, bij Brabant-Noord. 

Marcel hoopt brandweerorganisaties te helpen haar capaciteitsmanagement, planning en personele inzet zo in te richten dat ze klaar zijn voor de uitdagingen van vandaag en morgen, en door kan blijven gaan met het fantastische werk dat ze leveren om Nederland brandveilig te houden.