Meeroosteren in nieuwe CAO Rijk
In de nieuwe CAO Rijk is meeroosteren opgenomen als mogelijk in te zetten roostermethodiek om medewerkers meer invloed te geven op hun eigen werktijden en zo grip te houden op hun werk/privé-balans. Een randvoorwaarde die daarbij genoemd wordt is dat de capaciteit op orde moet zijn. Opvallend is dat capaciteitsmanagement vanaf 1 maart 2022 al ingevoerd zou moeten zijn, hetgeen nog lang niet overal het geval is. Het doel van capaciteitsmanagement is vooral om te kunnen bepalen of vraag en aanbod op elkaar afgestemd zijn. Met dat inzicht wordt het mogelijk de werkdruk te beïnvloeden door, waar mogelijk, werkzaamheden te schrappen. Het achterliggende idee is dat capaciteitstekorten niet mogen worden afgewenteld op de medewerkers, door hen te vragen alle gaten in het rooster te vullen. Dat daar overigens ook andere oplossingen voor denkbaar zijn, zullen we in een toekomstig artikel toelichten.
Vanuit workforce management, het vakgebied dat zich bezighoudt met (verbetering van) personeelsplanning, is dit een hele mooie ontwikkeling. Door inzicht te genereren in de in te zetten uren ten opzichte van de uit te voeren werkzaamheden, ontstaat de mogelijkheid om hier een optimalisatie plaats te laten vinden. Om dan vervolgens de medewerkers te betrekken in het roosteren maakt dat er sprake is van professionalisering van planning binnen de rijksoverheid.
Rol voor medewerkers
Maar wat is nu eigenlijk meeroosteren? In de informatie die tot nu toe is opgeleverd wordt daar nog geen inhoud aan gegeven, terwijl er binnen de verschillende roosterende overheidsorganisaties wel degelijk ideeën over bestaan. Goed om daar, ook als ingeroosterde rijksambtenaar, alvast eens over na te denken, want het geeft in ieder geval aan dat er een rol is weggelegd voor de medewerkers. FNV meldt: “Meeroosteren betekent dat medewerkers zelf diensten kiezen die het beste passen bij hun werk- en/of privéwensen”.
Definities Netwerk Zelfroosteren
Wanneer we de definities van het Netwerk Zelfroosteren1 als uitgangspunt nemen zijn er voldoende mogelijkheden om hier vorm aan te geven. Meeroosteren is niet een term die daar wordt benoemd, maar medewerkers ‘mee te laten roosteren’ is zeker mogelijk. Intekenroosters lijken het best te passen bij de eerste gedachte zoals die nu beschreven wordt. Bij intekenroosters onderscheiden we drie verschillende types; shiftpicking, shiftbidding en het uit Zweden geadopteerde 3-ronden model.
Shift picking
Bij deze vorm worden diensten aangeboden door de werkgever waar de medewerkers op kunnen intekenen. Het principe van ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’ is hierbij van toepassing.
Shift bidding
Bij deze vorm van roosteren worden ook diensten aangeboden ter inschrijving, maar meerdere medewerkers kunnen op dezelfde dienst intekenen: de planner of leidinggevende bepaalt uiteindelijk welke medewerker ook daadwerkelijk de dienst gaat uitvoeren. In tegenstelling tot het systeem van voorkeurroosters, waar medewerkers meestal mogen aangeven wanneer ze niet willen werken, vraagt shiftbidding dus vooral wanneer medewerkers wél willen werken.
3-ronden model
Dit model wordt in Nederland vaak “Zelfroosteren” genoemd. Het 3-ronden systeem wordt onder andere mogelijk gemaakt in de rijks-brede roosterapplicatie. In ronde één kunnen medewerkers intekenen op de diensten die zij graag willen vervullen. In de tweede ronde worden de medewerkers vervolgens gevraagd om als team het rooster sluitend te maken, door samen diensten te herverdelen waar dat nodig is. In de derde ronde kunnen tenslotte de overgebleven “gaten” in het rooster door een planner of leidinggevende worden gecorrigeerd, waarbij rekening moet worden gehouden voor een eerlijke verdeling van dergelijke toegewezen diensten.
Welke vorm van meeroosteren kiezen?
Welke vorm past in de organisatie hangt af van een aantal factoren, misschien wel de belangrijkste is visie. Welk beeld bestaat er binnen de organisatie over werktijden en roosters?